تحلیل فضایی درجه توسعه یافتگی سکونتگاهای روستایی (شهرستان زرین دشت )

توزیع عادلانه امکانات و ثمرات توسعه در میان اکثریت جمعیت از خصیصه های مهم اقتصادی پویا و سالم است. برنامه ریزان جهت تحقق این امر سعی در کاهش نابرابری ها و عدم تعادل ها از طریق تدوین و اجرای برنامه های متعدد محرومیت زدایی و گسترش همه ی جنبه های مثبت توسعه یافتگی دارند. گام اساسی در زمینه تدوین برنامه های کارآمد و منطبق بر واقعیت ها، دستیابی به هدف برتر، عدالت اجتماعی و شناسایی شرایط موجود است. چه بسا عدم شناخت دقیق وضع موجود کلیه تلاش های دست اندرکاران امر محرومیت زدایی و کسب عدالت اجتماعی را عقیم می گذارد. لذا بر این اساس پژوهش حاضر با عنوان تحلیل فضایی درجه توسعه یافتگی سکونتگاهای روستایی شهرستان زرین دشت، به تعیین و تحلیل سطح توسعه دهستان ها و مناطق روستایی این شهرستان محروم پرداخته و به مقایسه آنها می پردازد. هدف اساسی در این پژوهش شناخت و ارزیابی تنگناها و توان های جامعه روستایی شهرستان زرین دشت در بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، آموزشی، کشاورزی، طبیعی و آموزشی و شناخت صحیح از میزان توسعه یافتگی مراکز روستایی و دهستان های شهرستان است. این رساله از نوع کاربردی – توصیفی بوده و با توجه به شاخص های مورد بررسی، رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری ما دهستان های شهرستان زرین دشت بر اساس آمار سال 1388 (سالنامه آماری استان فارس و جهاد کشاورزی) می باشد که مجموع 85 شاخص در 4 شاخص کلی شاخص های زیربنایی و خدماتی، شاخص های طبیعی و کشاورزی، شاخص های تسهیلات عمومی و بهداشتی و شاخص های آموزشی ـ فرهنگی ـ اجتماعی استخراج گردید وسپس با بهره گیری از مدل تاکسونومی عددی و مدل سطح بندی موریس به رتبه بندی مبادرت شد و میزان نابرابری ها مشخص شدبر پایه مدل تاکسونومی عددی بوده و در این خصوص از 85 شاخص استفاده شده است. که این شاخص های توسعه در 4 مجموعه کلی: شاخص های زیربنایی و خدماتی، شاخص طبیعی و کشاورزی، شاخص های تسهیلات عمومی و بهداشتی و شاخص های آموزشی ـ فرهنگی ـ اجتماعی تقسیم بندی شده اند. شهرستان زرین دشت دارای 5 دهستان به شرح زیر است. دهستان ایزدخواست شرقی، ایزدخواست غربی، خسویه، دبیران و زیراب. نتایج به دست آمده نشان می دهد که دهستان خسویه در تمامی شاخص ها نسبت به بقیه دهستان ها اختلاف بیشتری داشته و توسعه یافته تر است. ـ در شاخص های زیربنایی و خدماتی دهستان خسویه سطح توسعه یافته، دهستان ایزدخواست غربی، زیراب و ایزدخواست شرقی سطح کمتر توسعه یافته و دهستان دبیران سطح محروم را به خود اختصاص داده اند. ـ در شاخص های طبیعی و کشاورزی، دهستان خسویه به عنوان توسعه یافته، دهستان های زیراب و ایزدخواست غربی به عنوان کمتر توسعه یافته و دهستان های دبیران و ایزدخواست شرقی به عنوان محروم شناخته شده اند. ـ در شاخص های تسهیلات عمومی و بهداشتی دهستان خسویه مقام اول را داشته اند و به سطح توسعه یافته را به خود اختصاص داد، دهستان های ایزدخواست غربی، زیراب و دبیران سطح کمتر توسعه را داشتند و دهستان ایزدخواست شرقی سطح محروم را به خود اختصاص داده است. ـ در شاخص های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی نیز همانند شاخص های قبل دهستان خسویه سطح توسعه یافته، دهستان زیراب سطح کمتر توسعه یافته و دهستان های ایزدخواست شرقی، ایزدخواست غربی و دبیران سطح محروم را به خود اختصاص دادند. با توجه به فراوانی های بدست آمده بر اساس 4 شاخص کلی، دهستان خسویه مقام اول، دهستان زیراب مقام دوم، دهستان ایزدخواست غربی مقام سوم، دهستان ایزدخواست شرقی مقام چهارم و دهستان دبیران مقام پنجم را بدست آوردند و دهستان خسویه به عنوان توسعه یافته، دهستان های زیراب، ایزدخواست غربی به عنوان کمتر توسعه یافته و دهستان های ایزدخواست شرقی و دهستان دبیران به عنوان محروم شناخته شده اند. درجه توسعه یافتگی، شاخص های توسعه، تاکسونومی عددی، مدل موریس، شهرستان زرین دشت